M&A đang ngày càng trở nên phổ biến trong thời kỳ kinh tế mở cửa toàn cầu, đặc biệt là trong thời điểm đại dịch Covid-19. Hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ không đủ tiềm lực để hoạt động và phát triển do tác động của các chính sách và sự khó khăn của nền kinh tế. Đây là cơ hội để các Doanh nghiệp lớn mở rộng thị trường và tầm ảnh hưởng, đồng thời giúp cải thiện chất lượng dịch vụ. Lĩnh vực y tế là lĩnh vực được đặc biệt quan tâm, nhất là trong bối cảnh hiện nay. Đồng thời, đây cũng là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện và tiêu chuẩn khắt khe. Do đó, thực hiện M&A một cơ sở y tế tư nhân bắt buộc nhà đầu tư phải hết sức thận trọng và lưu ý.
1. Quy định về cơ sở y tế tư nhân
Theo quy định tại Điều 42 Luật khám chữa bệnh về các hình thức của cơ sở khám chữa bệnh và tinh thần của Pháp lệnh hành nghề y dược tư nhân của UBTVQH thì có thể khái quát Cơ sở y tế tư nhân sẽ bao gồm:
(i) Các tổ chức hành nghề y tư nhân như: Bệnh viện; Nhà hộ sinh; Cơ sở giải phẫu thẩm mỹ, phòng răng.
(ii) Các tổ chức hành nghề y học cổ truyền như: Bệnh viện y học cổ truyền; phòng chấn trị y học cổ truyền; cơ sở châm cứu; xoa bóp.
(iii) Các tổ chức hành nghề Dược tư nhân như: Nhà thuốc tư nhân; Đại lý thuốc cho doanh nghiệp dược; Các mô hình Công ty kinh doanh Dược; Cơ sở kinh doanh thuốc y học cổ truyền dân tộc.
2. Quá trình thực hiện một giao dịch M&A đối với Cơ sở y tế tư nhân
Quá trình mua bán và sáp nhập đối với một Cơ sở y tế tư nhân thường trải qua 03 giai đoạn bao gồm: Tiền M&A; Thực hiện ký kết các hợp đồng M&A; và Giao dịch M&A hoàn thành.
Theo đó, tại giai đoạn tiền M&A này, với sự hỗ trợ của các đơn vị tư vấn/luật sư chuyên nghiệp, nhà đầu tư sẽ: (i) Tiếp cận đối tượng mục tiêu (cơ sở y tế mục tiêu); (ii) Thẩm định pháp lý và tài chính đối với cơ sở y tế mục tiêu. Các nội dung liên quan đến vấn đề thẩm định có thể bao gồm nhưng không giới hạn ở: hồ sơ thành lập và hoạt động; hồ sơ về nhân sự và cơ cấu tổ chức; hồ sơ về lao động; hồ sơ về môi trường; hợp đồng, giao dịch trọng yếu; tài sản của cơ sở; sở hữu trí tuệ; hồ sơ tài chính; các vấn đề liên quan đến tranh chấp, xử phạt, tố tụng.
Trên cơ sở tiếp cận và thẩm định pháp lý đối với cơ sở y tế tư nhân mục tiêu ở giai đoạn tiền M&A, nhà đầu tư sẽ cân nhắc và tiến hành việc đàm phán, cơ cấu, thiết lập nội dung giao dịch. Sau khi bên bán và bên mua cùng nhau đi đến thống nhất sẽ tiến hành ký kết các hợp đồng giao dịch và thực hiện các thủ tục pháp lý để hoàn tất giao dịch.
3. Một số lưu ý đặc biệt
Đối với các nhà đầu tư nước ngoài muốn mua lại cơ sở y tế tại Việt Nam, hiện tại, các nhà đầu tư cần xem xét các quy định và hướng dẫn cụ thể theo các quy định tại Luật Đầu Tư, Luật Khám Chữa Bệnh, và Cam kết của Việt Nam khi gia nhập WTO.
Y tế nói chung (và cơ sở y tế tư nhân nói riêng) là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện, do vậy, trong một giao dịch M&A cần đặc biệt lưu ý các vấn đề pháp lý trọng yếu có liên quan. Trong đó, điều kiện tiên quyết là các Giấy phép thành lập, giấy phép hoạt động và các loại giấp phép con cho từng phòng/khoa chuyên môn tương ứng của cơ sở y tế. Bên cạnh đó, cần đáp ứng các điều kiện về chứng chỉ hành nghề của nhân viên hành nghề khám chữa bệnh tại cơ sở y tế; đảm bảo thực hiện đúng các quy định của pháp luật lao động và bảo hiểm. Thực hiện thẩm tra những vấn đề liên quan đến tài chính của cơ sở y tế. Đồng thời, xác định các hợp đồng hiện có của cơ sở để đánh giá rủi ro và nguy cơ xảy ra tranh chấp. Vấn đề môi trường trong lĩnh vực y tế cũng rất quan trọng. Nguồn chất thải của các cơ sở y tế đa số đều là nguồn chất thải nguy hại. Do đó, phải đảm bảo các cơ sở y tế đáp ứng các điều kiện, các yêu cầu về chất thải nguy hại, chất thải y tế. Trên cơ sở tất cả những tài liệu liên quan đến cơ sở y tế được đơn vị này cung cấp và sự thẩm định của nhà đầu tư, hai bên sẽ thiết lập các điều khoản giao dịch cho phù hợp nhằm tối đa quyền lợi của cả hai.
Trên đây là một số lưu ý đối với việc hoạt động M&A liên quan các cơ sở y tế tư nhân tại Việt Nam. Nhìn chung, thực hiện một giao dịch mua lại cơ sở y tế tư nhân liên quan đến nhiều khía cạnh khác nhau của pháp luật. Do đó, để giao dịch được thành công và nhanh chóng đòi hỏi cả nhà đầu tư và cơ sở y tế mục tiêu phải thận trọng và hỗ trợ lẫn nhau đối với các điều kiện và yêu cầu của giao dịch.