ADK, ADK Law, ADK & CO Lawyers, ADK Việt Nam, ADK Law Firm, ADK Lawyers, ADK, Công ty Luật TNHH ADK & Co Việt Nam Lawyers, Luật ADK, Công ty Luật ADK, Công ty Luật ADK Việt Nam

ÁN LỆ 21

Án lệ 21 đã đưa ra hướng giải quyết cho các vấn đề pháp lý sau:

(i) Bên đơn phương chấm dứt hợp đồng chỉ báo trước trong thời hạn ngắn có lỗi hay không?

(ii) Bên chấm dứt hợp đồng có lỗi thì có phải bồi thường hay không?

1. Quy định pháp luật liên quan đến Án Lệ 21

Điều 426 của Bộ luật Dân sự 2005 (tương ứng với Điều 428 của Bộ luật Dân sự 2015);
Điều 269, Điều 302 và Điều 303 của Luật Thương mại 2005.

2. Nội dung vụ án

Công ty D cho Công ty C thuê hai đầu máy vỏ thép và lai dắt tàu ra vào tại cảng. Trong hợp đồng không có thỏa thuận về điều kiện chấm dứt hợp đồng. Tuy nhiên, sau 4 tháng thực hiện hợp đồng, Công ty C ra văn bản thông báo chấm dứt hợp đồng (chỉ sau 3 ngày kể từ ngày thông báo) với lý do “không có nhu cầu thuê 2 đầu máy”. Do đó, Công ty D khởi kiện yêu cầu Công ty C phải thanh toán số tiền cho thuê 2 đầu máy trong thời gian còn lại của hợp đồng (tức là khoản thiệt hại thực tế mà nguyên đơn yêu cầu bồi thường).

3. Vấn đề pháp lý được giải quyết trong Án lệ 21

Hợp đồng cho thuê tài sản có thời hạn, không có thỏa thuận về điều kiện chấm dứt hợp đồng. Bên thuê chấm dứt hợp đồng thuê trước thời hạn nhưng không được bên cho thuê đồng ý.

Điều 426 của Bộ luật Dân sự 2005 quy định, một bên có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng nếu các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định. Bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng phải thông báo ngay cho bên kia được biết về việc chấm dứt hợp đồng, nếu không thông báo mà gây thiệt hại thì phải bồi thường. Khi hợp đồng bị đơn phương chấm dứt thực hiện thì thời điểm chấm dứt được tính khi bên kia nhận được thông báo. Các bên không phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ. Bên đã thực hiện nghĩa vụ có quyền yêu cầu bên kia thanh toán. Bên có lỗi phải bồi thường thiệt hại.

Căn cứ theo Điều 302 của Luật Thương mại 2005, bồi thường thiệt hại là việc bên vi phạm bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm. Giá trị bồi thường thiệt hại bao gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị vi phạm phải chịu do bên vi phạm gây ra và khoản lợi trực tiếp mà bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi vi phạm.

4. Giải pháp của Án lệ 21

Căn cứ vào Án lệ 21, Tòa án xét thấy thời gian Công ty C ra văn bản thông báo đến khi chấm dứt hợp đồng là quá ngắn, đã gây thiệt hại cho Công ty D do không thể có được hợp đồng khác thay thế ngay. Lỗi thuộc về Công ty C nên phải chịu trách nhiệm đối với khoản thiệt hại đã gây ra cho Công ty D. Thiệt hại thực tế cần xem xét là khoản tiền cho thuê phương tiện trong thời gian còn lại của hợp đồng.

5. Giá trị của Án Lệ 21

Bằng một cách tiếp cận hợp lý, Án lệ 21 đã giải quyết rõ ràng cho trường hợp chấm dứt hợp đồng mà thời gian báo trước không hợp lý. Giải pháp pháp lý được đặt ra là xác định bên chấm dứt hợp đồng có lỗi và phải bồi thường thiệt hại thực tế cho bên bị chấm dứt hợp đồng.